Billur Saatçi’nin Moda Notları
İnci Özay Hatipoğlu Yemek Notları
Yeni yıl kapıda… Yeni dilekler, yeni hedefler, yeni istekler, yeni beklentiler… Hemen hemen herkes için, yeni kararlar alma zamanıdır yılın bu son günleri. Ocak ayının ilk günü itibari ile de, alınan kararlar uygulanmaya başlanır (en azından çabalanır). Herkesin listesi kendine özel olmakla birlikte, ortak dilekler bellidir: Önce sağlık, huzur (bazıları da heyecan arar tabii), oldukça göreceli olmakla birlikte mutluluk, aşk, bereket, iş, para diye liste uzar gider. Tüm bu dileklerin gerçekleşmesi için, güzel dünyamızın farklı coğrafyalarında yılbaşı akşamı yapılan bir takım ritüelleri ve yenilen sembolik yemekleri merak ettiniz mi hiç? Ben ettim ve bununla alakalı bir araştırma yapıp, bu yazıda derledim. Kim bilir, belki içlerinden hoşunuza gidenleri denemek istersiniz.
İlk olarak en bildiğimiz yer olan, yuvamız Türkiye’den başlayalım. Saatler gece yarısını gösterdi mi, kapının önünde nar patlatmak bu toprakların vazgeçilmez adetlerinden biridir. Asırlardır bereket sembollerinden biri olan narın, eve iyilik ve bolluk getireceğine inanılır. Komşumuz Yunanistan’da da çok sık rastlanan bu adeti, daha evvel yapmamış ama bu sene denemek isteyenlere çok önemli bir not olarak; siz siz olun narı sağlam bir poşete koymadan kapı önünde patlatmayın derim.
Hazır Yunanistan demişken, adeta ‘’Tatlı yiyelim, yeni yılımız tatlı geçsin’’ tadında bir ritüelden bahsetmek istiyorum: Yunanistan yılbaşı sofralarının vazgeçilmez tatlısı; Vasilopita Keki. Noel Baba’ya ithafen hazırlanan bu kekin birçok farklı versiyonu olduğunu söyleyebilirim. Söz konusu versiyonların yapılış yöntemleri aynı olmakla birlikte, lezzet verici malzemeleri damak tadına göre farklılık gösteriyor. Kimi portakallı ya da limonlu yaparken kimileri mahlepli, sakızlı, bademli ya da cevizli yapıyor. Bu kekin en can alıcı tarafı ise fırına girmeden hamurun içine bir adet altın konuyor olması. Yerken kime denk gelirse, altın o kişinin oluyor ve yeni yılın, altını bulan kişi için çok şanslı geçeceğine inanılıyor. Kekin saat tam 00:00’ı gösterdiğinde kesildiğini de hatırlatmamda fayda var. Gelelim Vasilopita Kekinin yapımına:
Malzemeler:
500 gr un 250 gr tereyağı (oda sıcaklığında) 450 gr toz şeker 6 adet yumurta (sarısı ve beyazı ayrılmış) 9 gr kabartma tozu 1 çorba kaşığı limon kabuğu rendesi 1 çorba kaşığı limon suyu 250 ml süt (oda sıcaklığında) 1/2 çay kaşığı tuz Üzeri için pudra şekeri
Tereyağı ve toz şekeri, şeker krema kıvamına gelinceye kadar yaklaşık 8-10 dakika çırpın. Limon kabuklarını ve suyunu ilave edip, güzelce karışıma yedirin. Yumurta sarılarını teker teker ilave edip, karıştırmaya devam edin. Başka bir kapta un, tuz ve kabartma tozunu karıştırın. Un karışımının yarısını tereyağlı karışıma katın. Sütü ilave edip, iyice karıştırın ve kalan un karışımını da elde ettiğiniz hamura yedirin. Fırını 170℃ derecede ısıtın. Diğer tarafta yumurta beyazlarını, beyaz bir köpük oluncaya kadar çırpın. Çırptığınız yumurta beyazının yarısını kek karışımına çok fazla karıştırmadan ilave edin. Sonra kalan çırpılmış yumurta beyazlarını da ilave edin. Kekin içine koyacağınız altını iyice temizleyip, alüminyum folyoya sarın ve hamurun içine koyun. Karışımı önceden yağladığınız kek kalıbına koyup, 1 saat pişirin. Servis etmeden önce üzerine bolca pudra şekeri serpin.
Yılbaşı sofrasında hamurun içine altın koyma adeti yalnızca Yunanistan’da uygulanmıyor. Amerika Birleşik Devletleri’nin güney eyaletlerinde bolca yenen mısır ekmeği, yeni yıl sofraları için hazırlandığında altınla birlikte pişiyor. Amaç hayatın sürprizlerle dolu olduğunu hatırlamak ve tabii yine altını denk getiren kişinin, önümüzdeki senenin en talihlisi olacağına inanılıyor. Vasilopita Kekini yapmak zahmetli gelirse mısır ekmeği içinde de deneyebilirsiniz. O halde buyurun size çok sevdiğim, yapımı son derece kolay Beyaz Peynirli Pırasalı Mısır Ekmeği tarifi:
500gr pırasa soğan 400gr mısır unu 100gr beyaz peynir 15gr buğday unu 45gr yoğurt 80ml zeytinyağı 1 adet yumurta 10gr şeker 5gr karbonat Tuz & Karabiber
Öncelikle pırasalar ince ince doğranır. Diğer tarafta yoğurt ve yumurtayı birlikte çırpılır. Derin bir karıştırma kabında mısır unu, buğday unu, karbonat, tuz, şeker, karabiber ile iyice harmanlanır. Çırpılan yumurtalı yoğurt ve zeytinyağı, mısır unu karışımına yedirilir. Pırasalar, ufalanan beyaz peynir ve alüminyum folyoya sarılı altın hamura ilave edilir ve karıştırılır. Karışım, zeytinyağı ile yağlanan fırın kabına dökülür ve önceden ısıtılan 180 derecelik fırında 30 dakika pişirilir. Sonrası afiyetle…
Önemli Not: Pişirme süresi kullanılan pişirme kabı ve fırına göre değişiklik gösterebilir. Bu tarifte; 5cm derinlikte, 17cm eni ve 26cm uzunluğu olan bir kap kullanılmıştır.
‘’Gelecek ne getirir bilinmez’’ ve ‘'gelecek yılın şanslısı’’ adetlerine bir örnek de Karayip Adaları’ndan gelsin. Bizdeki sütlaca çok benzer bir sütlü tatlı olan pirinçli puding içine saklanan bir adet badem ya da bir adet kuru üzüm oldukça mütevazı ve sıcakkanlı bir uygulama, kanımca. Üstelik bilmeden yenildiğinde her hangi bir zarar vermeyeceği için, kimseye söylemeden de, sürpriz olarak da yapmak mümkün. Zira altını bulmak iyi ama bilmeden denk gelindiğinde diş kırabilir.
Bakliyatlar, birçok ülkede yılbaşı sofralarının vazgeçilmezleri arasında yer alıyor. Şans, bolluk ve para getireceğine inanılanlar arasında, börülce ve mercimek başı çekiyor. İtalyanlara göre yılbaşı sofralarının olmazsa olmazı, mercimek yemekleri. Çorbası, türlüsü, yahnisi… Adını siz koyun, mercimek yemeklerinin her çeşidi o akşam bolca yeniyor. Yılbaşında börülceli tariflere Amerika’nın güney eyaletlerinde rastlıyoruz. Adet bu ya herkesin payına, yılın her gününü temsil eden toplam 365 tane börülce düşüyor. Ben de bu sene klasik fasulye pilakiyi börülceden yapmaya karar verdim, hem de bol kerevizlisinden. Ama mercimeği de es geçmeyip ondan da bir salata yapacağım hem de içine bolca nar koyup bereketini ikiye katlamayı düşünüyorum.
Uzun yaşamın sembolü sayılan, kesilmemiş Uzak Doğu erişteleri, Çin’de hem doğum günlerinde hem de yılbaşlarında sofralardan eksik olmayan yiyeceklerin başında geliyor. Rusya’da kutlama sofraları, Rus Salatası olmadan kurulmuyor. Filipinler’de puantiyeli kıyafetler giyilip, yuvarlak meyveler yeniyor. Amerika’da yüzük şeklinde çörekler, başı ve sonu olmayan ‘’sonsuz aşk’’ olarak anlamlandırılarak yeniyor. Benzeri İskandinav ülkelerinde, İskandinav Yüzük Keki ile karşımıza çıkıyor.
İspanya’da saatler gece yarısına 12 saniye kala, 12 adet üzüm yeniyor. Her üzüm, yılın 12 ayını temsil ediyor. İçlerinden ekşi çıkan olursa, o ayın biraz tatsız geçeceğine inanılıyor. Örnek vermek gerekirse, 5. yenen üzüm ekşi çıktıysa 5. ay olan Mayıs ayı, diğer aylara göre daha az tatlı geçecek deniyor. Benim bu sene uygulayacağım adetlerden biri de, bu üzüm yeme olacak. 12 adet üzümü şişe geçirip, bardaklara yerleştireceğim. Üzerlerine de buz gibi Uludağ Premium Maden Suyu, hadi sizin hatırınıza üç beş tane nar, bir de taze nane yaprakları koyacağım. Maksat eğlence olsun, lezzet olsun, oyun olsun, konuklara hoşluk olsun.
Ağız tadıyla geçireceğiniz, gönlünüze göre bir yıl olsun dilerim!
